Kuran'da tekamülün tanımı

[ozkanates]

“Bir zamanlar Rabbin meleklere: "Ben, yeryüzünde bir halife atayacağım." demişti de onlar şöyle konuşmuşlardı: "Orada bozgunculuk etmekte olan, kan döken birini mi atayacaksın?" Bakara 30
"Şüphesiz biz emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik de onlar onu yüklenmek istemediler, ondan çekindiler. Onu insan yüklendi. Çünkü o çok zalimdir, çok cahildir." Ahzab 72

Tekamülün başlangıcı: Zalim ve cahil hal, negativite.

“İnkâr edenlerin kalpleri içine korku salacağım…" Enfal 12

Zalim ve cahil hal, korku hali olarak tezahür eder.

“İyilik ve güzellik getirene, getirdiğinden daha hayırlısı vardır. Onlar o gün korkudan güvene çıkmışlardır.” Neml 89

Tekamül, korku halinden, sevgi (iyilik/güzellik) haline ilerler.

“… gönül ve akıl sahiplerinden başkası gereğince düşünemez.” Ali İmran 7

Zalim ve cahil halden… İlim = Gönül (aşk) + Akıl (bilim) sahipliğine.

"Rablerinden korkanların ondan derileri ürperir1. Sonra da hem derileri hem de kalpleri, Allah'ın zikri/Kuran’ı karşısında yumuşar2." Zümer 23

1- Zalim ve cahil haldeki korku aşamasından (negativite),
2- Kalplerin yumuşadığı sevgi aşamasına (pozitivite).

Bu ikisi arasında da kademeler/dereceler var:

“Rableri katında dereceler, bağışlanma ve bol bir rızık var onlar için.” Enfal 4
“Dilediklerimizi derece derece yükseltiriz. Senin Rabbin Hakîm'dir, Alîm'dir.” Enam 83
“Herkesin amellerine göre dereceleri vardır. Rabbin onların yaptıklarından habersiz değildir.” Enam 132

Rab: Eğiten, daha iyiye güzele klavuzlayan, tekamül ettiren.
Rab katında dereceler, Rab katı: Tekamül kademleri.