Selam Hanne,
Allah razı olsun, kitaptan ayetler eşliğinde güzel bir konuya dikkat çekmişsiniz.
Bu konuda iki ayetle katkıda bulunmak istedim.
Ali Imran 7: Kitap'ı sana indiren O'dur: Onun ayetlerinden bir kısmı muhkemlerdir ki; onlar Kitap'ın anasıdır. Diğer ayetlerse müteşâbihlerdir. Şu var ki, kalplerinde bir eğrilik ve bozukluk bulunanlar, fitne aramak, onun yorumuna öncelik tanımak için Kitap'ın sadece müteşâbih kısmının ardına düşerler. Onun tevilini ise bir Allah bilir, bir de ilimde derinleşmiş olanlar. Bunlar, "Ona inandık, hepsi Rabbimizin katındandır." derler. Gönül ve akıl sahiplerinden başkası gereğince düşünemez.
Zümer 23: Allah, sözün en güzelini, birbirine benzer iç içe ikili manalar ifade eden bir Kitap halinde indirmiştir. Rablerinden korkanların ondan derileri ürperir. Sonra da hem derileri hem de kalpleri, Allah'ın Zikri/Kur'an'ı karşısında yumuşar. Bu, Allah'ın kılavuzudur ki, onunla dilediğini/dileyeni hidayete erdirir. Allah'ın saptırdığına gelince, ona kılavuzluk edecek yoktur.
Vahyin indiği sırada Mekkeliler arasında şairlere ve şiirlere çok önem verilir, şairlerin üstün güçleri olduğuna inanılırdı. Bu tür söz sanatlarına yatkın olduklarından Kuranın üslubunu anlamakta güçlük çekmemişlerdir. Vahye şiir yakıştırmaları yaptıklarını da biliyoruz.
Zümer 23 vahyin üslubuna atıf yaparak onun "sözün en güzeli" ve kullanılan söz sanatını da "müteşabihem mesaniye" olarak bildirdiğini görüyoruz. Bugünün kavramlarına endekslersek edebi bir anlatım üslubundan bahsediliyor. Bugün edebiyat/belagat dalında yapılan çok farklı söz sanatı sınıflandırmalarının çoğu benzerlik ifade eden kavramlardır ve vahiyden çok sonra yapılmış ayrıntılı tanımlamalardır. Bu ifadeleri doğru anlamak önemlidir.
Bu ifadeleri kastedilen mananın dışında anlamak veya anlamaya çalışmak bizi Ali İmran 7'de bahsedilen müteşabihiyat içeren ayetleri çarpıtma suçlamasıyla karşı karşıya bırakır. Gelenek çok defa Ali İmran 7'yi Kuranın anlaşılamıyacağına delil göstererek insanları Kuran dan uzak tutmaya çalışır. Oysa ayetin söylediği müteşabih ayetlerin, bilgili kişiler tarafından anlaşılmasında sorun olmadığı anlatım tarzını seçmenin Allahın taktiri olduğu. Vicdan sahibi kişilerin (ulül elbab) ayetleri anladığıdır.
Muhabbetle.
|