Selam. Abdesti konu alan iki ayette tekrarlanan alanları gruplayarak baktığımda şöyle görüyorum:
Namaza engel oluşturan iki konu gözüküyor.
Ey iman edenler! Sarhoşken, ne söylediğinizi bilinceye kadar, cünüpken de -yolculuk halinde olmanız müstesna- boy abdesti alıncaya kadar namaza/duaya yaklaşmayın. (Nisa 43)
Abdestin nasıl alınacağı da açık şekilde anlatılıyor. Sihirli Arapça cümlelerden, rakamsal tekrarlarlardan uzak, fiziksel bedenin temizlenmesi amacıyla namaz öncesi yerine getirilen işlevsel bir hareket.
Ey iman sahipleri! Namaza/duaya duracağınız zaman yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın; başlarınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı meshedin/yahut yıkayın. (Maide 6)
Eğer cünüp iseniz iyice temizlenin! (Maide 6)
Dört özel duruma atıfta bulunuluyor ve bu durumlarda su bulunamaz ise teyemmüm emrediliyor. Su bulunur ise su kullanılacaktır diye düşünülebilir.
Eğer hastalanırsanız yahut yolculuk halinde bulunursanız yahut biriniz tuvaletten gelmişse yahut kadınlara dokunmuşsanız, bütün bu durumlarda su da bulamamışsanız, temiz bir toprakla teyemmüm edin. Yani yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin. (Nisa 43)
Hasta yahut yolculuk halinde iseniz yahut biriniz tuvaletten gelmişse yahut kadınlara dokunmuş da su bulamamışsanız temiz bir toprakla teyemmüm edin: Yüzlerinizi ve ellerinizi ondan meshedin. (Maide 6)
Bu dört durum gerçekleşmemiş ise, abdestin korunduğu gibi bir çıkarım yanlış olmaz sanırım. “Namaza/duaya duracağınız zaman” her defasını işaret ediyor ancak böyle olsa idi ayetlerde yukarıdaki bölümlerin ayrıca belirtilmesine gerek olmazdı diye düşünüyorum. Yani bu dört durumda da olmayan ve su bulamayan kişiye ayet hitap etmiyor. Genel olsa özel durumlar sıralanmadan sadece “su bulamamışsanız temiz bir toprakla teyemmüm edin” de denilebilirdi.
Ayetlerin sonunda Allah’ın bağışlayıcılığına ve dinin zorluk olmadığına atıfta bulunulması da namaz öncesi kişinin ruhsal durumu için önemli bir katkı sağlıyor.
Allah Afüvv'dür, günahları affeder, Gafûr'dur, hataları bağışlar. (Nisa 43)
Allah size zorluk çıkarmak istemiyor. Ancak sizi temizlemek ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak istiyor ki, şükredebilesiniz. (Maide 6)
Özetle, kendi bireysel anlamama göre, namaz öncesi temizlik amacı ile gerçekleştirilecek abdesti, kişi evinde ya da ortam müsait ise, her namaz öncesi uygulamak en iyi yoldur. Dört özel durum haricinde, uç örnek veriyorum, dışarısı eksi yirmi derece, tipi yağıyor, paltoyu çıkarıp, kazağı sıvayıp kolları yıkamak, botları ve çorapları çıkarıp ayakları yıkamak bedene sağlık getirmenin tersi etki yapabilir muhtemelen. Bu gibi durumlarda abdestin korunduğu fikri ile hareket etme seçeneği değerlendirilebilir diye düşünüyorum. Başka bir deyişle, dört özel durum haricinde, bireyin kendisi karar verecek diye anlıyorum.
|