Kardeşlerim,
Diğer mealler "şe'n" kelimesine "iş" derken, Yaşar Nuri Öztürk "iş ve oluş", İmam İskender Ali Mihr "ayrı bir tecelli, yeni bir oluş" demiş. Sorumdaki kasıt, "oluş" kelimesi, "Tanrı'nın bir oluşta olması" ne demektir?
Eğer yaratma, tekamül ettirme, idare etme vb. ise, bu onun yaptığı iş/aktivitedir. Bu durumda oluş kelimesine gerek kalmaz. Yok eğer oluş, yarattıklarının oluşu ise, bu zaten deminki yaratma, tekamül ettirme, idare etme vb. iştir (ve oluş kelimesi gereksizdir).
O halde kelimede bir oluş anlamı varsa, bu oluş Allah'ın zatının oluşudur. Zat olarak yaptığımız işlerden farklı olarak oluş, bizzat zatımızın bir halden diğerine dönüşmesi, yani tekamülüdür. Eğer Allah kendisi için "oluş" kelimesini kullanıyorsa, nihai anlam, Allah'ın da tekamül etmekte olduğudur.
1- Allah'ın kendine tanımı ile yarattığına tanımını alt alta koyarak "oluş"un tanımı:
"Göklerde ve yerde kim varsa O'ndan ister. O, her an yeni bir iş ve oluştadır." Rahman 29
"O halde, bir iş ve oluştan boşalır boşalmaz yeni bir işe koyulup yorul!" İnşirah 7
2- Evrenin/yaratılanın en evrensel yasanın tekamül olması, yaratılanın Yaratan'a bağını, yani Yaratan'ın tekamülünü işaret ediyor olabilir mi.
Şöyle düşünelim:
Her kavram ancak kendi zıttıyla tanımlı.
O halde, Sonsuz Olan kendi sonsuzluğunu deneyimler ama bilemez, çünkü sonsuzun bilgisi ancak kendi zıttından, yani sonludan gelir.
İşte bu yüzden Sonsuz Olan kendi sonsuzluk mevhumunun zıttını, yani sonluları, bizleri yaratır.
Bu kendi sonlulukları sayesinde Sonsuz Olan... sonsuz isim ve sıfatlarının sonlu hallerini deneyimleyerek... kendi sonsuzluğunu bilir hale gelir.
Bu bilme hali, tek bir oluş olarak değil, sonluluğun/sonluların bitip tükenmeyen tekamülleri üzerinden sonsuz boyutta ilerler. Çünkü sonsuzluğun bilgisi de sonsuz olduğundan... sonsuz sayıdaki sonlular olan bizlerin her biri... Sonsuz Olan'ın...
- Sonsuz sayıdaki isim ve sıfatlarının her birinin,
- Sonsuz sayıda oranda örtülmesiyle oluşan,
- Sonsuz sayıdaki kombinasyonlardan biriyiz.
Böylece bu süreç sonsuza kadar devam eder.
Sonsuz Olan, sonsuz olduğundan, aslında Sonsuz Olan'dan başka bir varlık/yaratılmış da yok. Varlıklar/yaratılmışlar dediğimiz, Sonsuz Olan'ın isim ve sıfatlarının değişik kademelerde örtülmesiyle (nefsle) oluşmuş ilüzyonlar.
Bir sonlunun her deneyimlemesi, o sonlunun bilgisini arttırdığından, sonluyu oluşturan üstteki nefs, yani unutma perdesi giderek incelir. Ve o perde sonunda kalkar. Bu da sonlunun yeniden kendini bilmesi, yani sonsuzdan/kendinden başka varlık olmadığını, varlık diye bildiklerinin hepsinin sonsuzdan/kendinden ibaret olduğunu hatırlaması.
|