pramid
7. May 2011, 11:49 AM
Türkçe ve Sümerce’de ortak olduğunu tespit ettiğimiz kelimelerle baş başa bırakıyoruz.
Ada- Baba, Ata
Adda- Yemek İçin kesilmiş hayvan ölüsü –Adak-
Adda-gönderme, yollama Türkçe’de –atta- olarak yaşar..Adda ve Adak “ayak" ilişkisi ilginçtir
İda- su yolu, dere
Aga- taç, mükemmellik, kusursuzluk, en üst (Ağa ile benzerlik var)
Udu- toslamak
Uga-kuzgun
İgi-gö(z)
İgi- iki taraflı, karşılıklı
Ugu- Onung, onların, öbürü, kafatası, çalışkan öğrenci,
Ugu-Ayı
Uku-Kişi, insanlar,
Ah-ek
Ak- yapmak, yerleşmek
İl-El (Taşıyıcı)
İl-Ülke
Ama-ana, aba ile benzerliği açık
Ama-kadın odası
Eme-Dil (emme ile alakalı)
Eme-kadınlık organı
Umu-Yaşlı kadına (umacı, humay ana)
Unu-Şölen –ün kelimesiyle alakalı olabilir)
Ar-Övme, güzel göstermek Bizde utanma duygusu olarak geçmiş,
Ara-Arı –temiz- anlamında..
Uru, Ur- Kasaba, şehir, köy -Ur- eski Türkçe’de “kurmak, kanun” anlamında..Uru da bugünkü anlamıyla Kuruluş, Kurum gibi düşünülebilir..Türkçe’de bu kelime hâlen de kullanılmaktadır..
Uru- Orı “eski Türkçe’de” –erkek, kahraman, cesur-
İsi-İz (çukur bırakmak)
Usu-Us (beceri, akıllılık, hüner, ustalık)
Ussu-Sekiz
İs-İp
Usu-Otuz es-üç + u-on
İti- Işı (ay ışığı)
Uzu-Akşam (Uyu-)
Da, Dab-Tut (Tutmak)
Dub-Top (Yığın, küme)
Dub, Tub –Tep-
Gaba-Kabur-ga (Göğüs)
Gub-Koy-, Kur-
Pab, Pap-Baba
Sab-sap
Sab-Kap
Sib-Şaman, Kam
Sub-yalamak (Su ile alakalı gibi)
Suba-Şaman
Tab-bat
Tab-Kop (Hep beraber)
Zib-Kıç, iz
Bid-Bok
Didi- genç, yigit
Gada-Keten
Gid- güt –yönetmek-
Gud- gıdı gıdı kullanılır güldürmek için yani mızmızlan, gül demek istenir..
Gud-Guz –savaşçı asker-
Gud- Köy, kent -yuva-
Gud-kısa
Hud-kun -gün-
Kad-kat-
Kid-Git –ayrılma, alıp götürmek, uzaklaşmak-
Kid- Et-
Kad-Dok-uma
Kud-Kuyu (oyuk) ayrıca Kur ile Kir arasında bir namla ilişkisi olabilir.
Mud-But arasında bir alaka var gibi Mud da ayakla ilgili..
Mud-Boy -akrabalık, kan bağı-
Nad-Yat-ak
Sed-Sıcak su su ile alakalı
Sud, su- yudumlamak, soğuk
Sud-Uzat
Sud-Kut
Tud, tu, du: doğmak
Dag-Otag “dinlenme yeri, oda, ev”
Düg-Diz
Dug, du- De-
Gag- kak “çivi”
Gig-Gece –gice-
Gug-Huy
Kug-kuy (gümüş, kuyumcu)
Lug-Ogul (Arılar için)
Muk-Bok “Domuz ahırı, pis yer anlamında”
Bag-Bağ- “kafes”
Sag-Sağ “güzellik, iyilik, iyi, talih”
Sig- sığ “alçak, yüksek olmayan”
Sig-Sik- “darbe, hareket, kalem darbesi, vurma ayrıca “sık-“ -dar, kısıtlı- anlamlarında da kullanılmış..
Sug-Sulak “bataklık, suyla dolu, göl”
Sag-bağırsak
Seg-Soğ-uk “buz, donmak” seg kar anlamına da gelir..
Tuğ-Bez, bayrak
Sag-Seç
Zig-Çık-
Hun-Ön
Kin-Düzen, kanun, vazife herhalde Han kelimesi yerine kullanılıyor..
Sağ-Saç-
Siğ-Kes-
Hes-esir
Seğ-Su (Yağmur –sağanakla alakalı- zaten “su” akmak anlamında)
Se-Isı
Tah-atamak, -daha demek
Mah-Bol “olmak”
Zah-Sak- “sır saklama”
Zuh-Soy-
Sig-Saç
Sika-saksı
Taka, Tak, tag-değmek, dokunmak
Tuk-Titremek
Dal-Adak “ayak yarışı”
Dela-deli “Delen”-iğne
Dil-tek
Dul-Dolmak
Gal-Kalın “geniş”
Gala-Şarkıcı
Gul-Şeytan, yok eden
Ğal-Ol-
Hul-Gül- “Sevinç, neşe”
Kala-Kiler
Kul-Kalın
Lal, la-Ulu, ulula-
Lal-Bal
Pala-kıyafet
Pil-Pis
Sal-Salmak ayrıca Sulu anlamına da geliyor..
Sil-sev
Til-Tir -yaşama
Zal-Sal ve Yel kelimesi ile de alakalı anlamı; akmak, dolaşmak
Ze-kes-
Dam-Eş “Damsız girilmez yazısını hatırlayın”
Dim-Düğüm
Dim-Et-
Dima-Deme “Haberler, bilgi verme”
Dumu-Çocuk, kız çocuğu
Gam-eğme
Geme-Kadın
Gim, Kim-Gibi
Gim-gitmek “tırıs tırıs gitmek”
Gum-Göm- “boşlamak, üstünü örtmek, görmemezlikten gelme”
Kum-Yaz, sıcaklık “Kun ile alakalı”
Lim-Bin
Nam-kader, yol
Nim-Yüksek, prence
Sam-Sat-
Sim-sob “soy sop” Sim kelimesi de aynen hala kullanılmaktadır.Düğünlerde bayanların saçlarına dökülen parlak tanecikler..Çünkü Sim elemek, kalburdan geçirmek, inceltmek anlamlarına da gelir Sümerce’de..
Sum-sun- “verme, sunma”
Sim-Çim “Ot”
Sem, zabar-Dabul “davul, def”
Suum-sarımsak “bu kelimenin soğan kelimesine de benzerliği açıktır.”
Tum-dönme
Tum-tüm “tamamı” anlamında
Zum-sızmak, su sızdırmak “su ile alakalı”
Zur-Su ile alakalı “ su gibi akmak” hatta Yür- kelimesi ile de alakalı olabilir..Yürümek..
Ban, Banda-Bardak
Tun-tut-
Tun-tüm “yığın küme” tümsek gibi
Dun-Dön “sallamak anlamında dön- ile alakası var”
Kan-kalk-
Gu-Köy
Gun-Parlamak, parlayış “bu kelime ile Gün kelimesi arasındaki bağlantı açıktır.”
Ğen-Güven yine Ğen-göndermek arasında anlam ilişkisi var.Hatta Türkçe’de olduğu gibi git-, gel-, gönder-, götür- gibi kelimeler bu dilde de aynı kökenden gelmektedir.Bu köken de garip bir şekilde “gan, gin, ğen” kelimeleri olmaktadır.Bu müthiş bir benzerliğin habercisidir.
Kana, kan-Kaygı
Giskun-Kaçkın “gitmeye yarayan alet merdiven”
Man-Man- Türkçe’de sonda gelen –man eki bir ortaklık, birliktelik bildirir.Buradaki man da bir ortaklık bildiriyor.
Men-ben “buradaki benzerlik de oldukça açıktır.”
Nina-Kadın, kız, kız kardeş Türkçe’de de Nine yaşlı kadını ifade eder.
Ninnu-Elli “İki sayı arasındaki benzerlik de şaşırtıcıdır”
Ban-baş “başla selamlamak”
Erim-ermek “olgunlaşmak, olmak”
Sun-çene
Sun-Kun
Tan-Tan “sabah ışığı”
Tin-tin “yaşam”
Tungin-dudak
Bar-Var “Var kelimesinin aslı da bar kelimesidir zaten.Ortaya çıkmak, var olmak, açmak, varlık vb.” anlamlarına gelir.Bu “bar” kelimesi ile Türkçe’de sayı olan “bir” kelimesi arasında da bir anlam ilgisi olabilir.
Bara-Bırak-
Bir-Burnunu çekmek
Birerim-birerim yani bir oluş “takım” anlamına geliyor..
Buru-İp, tel “Burulmuş olan”
Bur-Pırtık “yırtık”
Dar-Yar- “yarmak, yarılmak buradaki d>y değişimi oldukça açıktır”
Dar-dar “tıka basa doldurmak”
Duru-Duru
Dur-dur “durdurmak”
Kır-Kız- “Ocak, fırın”
Gur-götür-
Ğir-Yi-mek
Giri-Geri gitmek, kaçmak
Giri-Sığınak “girilen yer”
Kiri-Kır
Mur-Bür “Bürünülen elbise”
Nar-Nay “şarkıcı ney belki de bu kelimeden gelmiştir”
Du-yür (yürümek, d>y değişimi)
Des-Tek
Ğes-Kıç ya da Penis
Haz-Az, uz “Uzak”
Guz-Kız-
Kas-Kımız
Kas-Çiş
Kas-Hız
Kes-Her kes
Kısi-Kısa “yarım anlamında”
Kus-Kös : “Kösele, köse aynı kökten geliyor.Anlamı deri.Bu benzerlik de oldukça ilginç.”
Kusu-Su kaplumbağası “su” kelimesi belli oluyor.
Ses-Sürt-
Ses-Ağlamak “ses ile bağlantısı var”
Sed, sita – Sayı
Gaz-Toz
Ziz- Diğer bir şekli “açuç” o da Uç Uç yani Pervâne uçan bir böcek..
Abgal-akıllı
Abrig-İbrik ile alakalı.. “Su taşıyıcı”
Abzu-Su “Burada ab Farsça su Su ise Türkçe birleşmiş.Dönemin çok dilliliği belli oluyor buradan”
Agam-Akan “Suyla dolup taşan”
Agarin-Ağalık “Aynı aileden olanlar”
Ağar-Yağar “Ağır Yağmur”
Akan-hayvan memesi “herhalde süt akmasına benzetilmiş”
Asag, asa-arsa
Este-İste- “İstek”
Azag-Yasak
Azlag- Keçe ile uğraşan işçi
Balag-Barak ikisi de bir çeşit şarkı ve müzik çeşidi…Benzerlik ilgi çekici..
Barag-Barak boyu..Kral anlamına geliyor..
Barag-Baraka “Yuva”
Bibad-Badi “ördek”
Buğig-Bükük- Sepet
Bulug-Budak “Filiz”
Dadag-dada “temiz”
Dağal-dağıl- “yayılmak”
Didi, didila-Dada- çok genç, bebek
Dingir-Tengri
Dilim- “Kaşıkla yemek” “dilim dilim yemek”
Dubur-Dübür “testis anlamında kullanılmış”
Eden-Bozkır, ova
Ellağ-Oğulluk “çocukluk”
Emedu-Ev
Ağar-Ağıl
En-Efendi, üstün anlamlarındadır..Bugünkü Türkçe’de de en kelimesi üstünlük anlamında kullanılmaktadır.
Engiz- Cengiz, Tunguz gibi Asyatik isimlere ne kadar da benziyor?
Erez-Erin dişisi kadın, bayan..
Eren, Erin-Er, Eren
Erin-Düşman askeri
Eru-Avrat
Esig-edgü: İyi
Esgiri-Eğer “at başlığı, yular”
Gagig-Ağlamak “Eski kullanımları, “yığlamak, ığlamak” şekillerinde muhtemelen Yığık gibi kullanımları da olmuştur.”
Gakkul-keşkek gibi bir Türk yemeği olduğu belli..
Galam-Kalkmak
Gamar-Gömer “Ezici, en büyük” ya da Sami kökenli Kebir kelimesi ile alakalı..
Gamun-Kimyon
Ganam-Dişi koyun bu da Akkadça’dan geçmiş bir kelime
Karas-Kamış
Garas-Kural
Gasan-Kızan “Bayan, kraliçe”
Gidim-Ruh “Gidim kelimesi gitmek kelimesi ile kökendaş olabilir”
Gig-Kara
Gigir-Teker “Tekerlikli araba”
Giris-Kelebek
Gurum-Kurum “yığın, küme”
Gurum-Görüm “Denetim, yoklama”
Ğalga-Ülke
Gansis-Günsüz “Karanlık”
Ğar-Ahır
Ğesta-Altmış “Altı” ile benzer..
Ğestug-Kulak
İsal-Sal “isal” sandal küreği demek.İki kelime arasında benzerlik olabilir..
İzkim-İz “İşaret”
Gizzu-Gizli “gölge”
Gusur-Kiriş
İdim-adım “idim sıçramak, ortaya çıkmak demek”
İldum-İltüm “bütün ilin toplanması”
İmgaga-kabuklu
İsis-sırıt- ya da kıs kıs gülmekteki is..
İtima-tapma “dua yeri”
İd-Ay
Kabar-Çoban
Kalag-Onarım
Kankal-Kangal ilçesinin ismi ile ya da Kangal köpeği ile bir alakası olabilir..
Kuvvetli, set toprak anlamına geliyor..Kangal köpeği de sert ve kuvvetli bir köpek..
Kaksal-Göçgel
Kibir-Kibrit “Kibir ateş oduna anlamına geliyor”
Kilib-Kalıp
Kingal- Yönetici anlamına geliyor..Kangal köpeğinin de bir özelliği yönetmek..Yani Kangal bilinen en iyi çoban köpeği
Kukku-Karanlık “bu kelime korku kelimesini de hatırlatıyor”
Kungal- fat-tailed sheep “Şişman Kuyruklu Koyun” anlamına geliyor..Bize göre Kangal köpeğinin kökeninin bu kelimeden gelme ihtimali oldukça yüksek.
Kunin-Kinin
Kurku-Gurk “Cömertlik, bağış” Gurk tavuğunun yavrulamasını da hatırlatıyor..
Kus-Kız “Tatlı” anlamına geliyor..
Kusum-Kurum “Hor görme, tepeden bakma”
Kusu-Kuzu “Koyun sürüsü anlamına geliyor”
Liri-İri
Mak-Büyük “Beg” kelimesi il de alakalı olabilir.
Masda-Manda Masda “çekici” anlamına geliyor..Manda da bu vazifeyi yapıyor.Bu masdanın hayvan olabileceğine bizi götürense onun diğer anlamının Geyik olmasıdır.
Mezem-Bezeme “Bakım” anlamına geliyor..
Nunus-Nine : kadın, dişi
Murgu-gübre, kemre
Nagar-Nacak
Ninda-Nan
Nisig-Yeşil
Sab-Kalça
Sağdul-Şapka
Sağtag-Baştut-mak
Silag-yoğurmak “silmekle bir lakası olabilir”
Sağlim-silim “sağlıklı olmak”
Simug-timur “demir”
Suen- Bilgi zamanı yani su>us ve en>an “us anı”
Zug-ud-yuk-arı
Sumug-Sümük “leke, iz”
Susbu-Temizlenmek, banyo yapmak “susbu” kelimesinin “su” kelimesi ile benzerliği ortadadır.
Sakar-Süt testisi “sak-sı” kelimesi ile benzerlik ortada..
Sibir-sivri
Silig-Silmek “durdurmak, kesmek”
Tabira, tibira “demir işçisi” bu Tabir ve Demir arasındaki benzerlik ortada..
Temen-tümen
Tibir-Oyma Bıçak “tibir-demir benzerliği ortada”
Tugul-uyluk
Udug, utug-Güçlük, tuzak, tehlike
Eme, ummeda: anne ümmü
Urgu-Vurgu “gaddarlık, vuruculuk”
Uru-uruk “soy, akraba”
Usan-uzan “akşam dinlenme vakti”
Usu-Öcü
Aga, gur-geri
a-Na-Ne
a-Naas-Niye
a-nagim-negibi “nasıl?”
-ta: den, dan
Abba-baba
Abba uru –Yaşlı şehir
ga-ba-ra-hum- Baş kaldırma “Kabarma”
du-dol-, dur-
garassa-pırasa
Gati-Haydi
Gazum-saç “Tarama”
Gabağal-Güç, kuvvet, şiddet “Kaba” ile alakalı Ayrıca Kıvanmaktaki Kıva-Gaba arasında da bir ilişki var.Çünkü Gaba kelimesi aynı zamanda övünmek anlamındaki kelimenin de kökeni.
gi-izi-lá-el feneri Burada izi ateş anlamına geliyor ancak ışı anlamı da olduğu ortaya çıkıyor.Bir kızıl kelimesi fenerin ateşinin rengini anımsatıyor..
Ginun-kul, köle
Gudu-göt
Ta-tan, dan
Guse-köşe
Guru-tane “kuru” ile alakalı olabilir..
Ga-ben
Ge-gel
Girigub-Girmek
Ğiri-Yol “yer” ile alakalı ya da “gir-“ fiili ile..
Kas-Koşmak “gez- kelimesi ile de alakalı”
Kiiz-Kız ile alakalı olabilir..Düzgün, temiz, tertipli anlamlarında.Bizde de tertipli kimseler için “kız gibi” kullanılır..
Kalag-Güçlü “Kangal’ın galı da burada..Kalınla da alakalı..
Ki- yer demek..Eski Türkçe’de de Ka, Kan yer anlamında kullanılmış..
Kukurtu-Gürültü
Kur-Dağ demek
Di-demek
Kusla-Kösele “Deri ip”
Erim-Düşman
me-en-dè-beniz yani biz
meenze-sen
Mete-yegane, tek bulunur, eşsiz “mete” ile alakalı olabilir..
Mus-Yüz “Bet, beniz”
Dumu-Doğum “küçük çocuk”
Üs-Öl “Uç-“ kelimesi ile de alakalı olabilir..
Sağdub-Sağdıç “Düzenli işçi”
Sa-gaz-Sakız
Sisa-Yasal
Sig-Sıkı, sığ
Sig- güzel anlamına geliyor. Güs>süg değişimi olmuş olabiliriz..
Silim-selam
Su-buru-Su-bürü “Bataklık” su bürümüş yer..
Suhkesda-süsleme
Sumgud-soğan
Sumsag, sumsikil-sarımsak
Sunsimu- “boynuz” “süsme” ile alakalı
Sarag-Sararmak “solmak”
Sasuga-Aç “Susama”
Sauru-Şehir merkezi belki şehir kelimesi de buradan gelme..
Sutag- el “tutak”
Ti-dir-i
Ukigga-Otlama
Urum-Er-
Ua, udi-uyu Burada d>y dönüşümü görülüyor..
ùma-zafer “Um-” ile alakalı
Utu-Et-
Bi-bu
Ugidda-İkindi ile alakalı “uzun gün”
Tu-doğ
Uili-öğle “Yarın” “u” gün anlamına da geliyor..U-ilen öğlen..Mesela uzalla gün, sabah anlamlarında..uzalla->uyalla>uyla>öğle gönüşümü de olabilir..
Ua-Ninni “uyumakla” alakalı
Uduniğğu-koyun
Urbarra-Börü –Kurt
Uru-kur-yabancı şehir
Za, ze-sen
Zagin-yıkan “temiz”
Zami-sev- “Zami” övme anlamına geliyor..
Zukud-sokmak
Zu-zor
Ek-ak- “sulamak”
Ug-öl ayrıca uyu ile alakalı
Es-üç
Uz-ud-oğlak “keçi”
Kabar-Çoban
Kaynaklar:
http://www.sumerian.org/sumvcv.htm
http://www.sumerian.org/prot-sum.htm
http://www.sumerian.org/suma-e.htm
Ada- Baba, Ata
Adda- Yemek İçin kesilmiş hayvan ölüsü –Adak-
Adda-gönderme, yollama Türkçe’de –atta- olarak yaşar..Adda ve Adak “ayak" ilişkisi ilginçtir
İda- su yolu, dere
Aga- taç, mükemmellik, kusursuzluk, en üst (Ağa ile benzerlik var)
Udu- toslamak
Uga-kuzgun
İgi-gö(z)
İgi- iki taraflı, karşılıklı
Ugu- Onung, onların, öbürü, kafatası, çalışkan öğrenci,
Ugu-Ayı
Uku-Kişi, insanlar,
Ah-ek
Ak- yapmak, yerleşmek
İl-El (Taşıyıcı)
İl-Ülke
Ama-ana, aba ile benzerliği açık
Ama-kadın odası
Eme-Dil (emme ile alakalı)
Eme-kadınlık organı
Umu-Yaşlı kadına (umacı, humay ana)
Unu-Şölen –ün kelimesiyle alakalı olabilir)
Ar-Övme, güzel göstermek Bizde utanma duygusu olarak geçmiş,
Ara-Arı –temiz- anlamında..
Uru, Ur- Kasaba, şehir, köy -Ur- eski Türkçe’de “kurmak, kanun” anlamında..Uru da bugünkü anlamıyla Kuruluş, Kurum gibi düşünülebilir..Türkçe’de bu kelime hâlen de kullanılmaktadır..
Uru- Orı “eski Türkçe’de” –erkek, kahraman, cesur-
İsi-İz (çukur bırakmak)
Usu-Us (beceri, akıllılık, hüner, ustalık)
Ussu-Sekiz
İs-İp
Usu-Otuz es-üç + u-on
İti- Işı (ay ışığı)
Uzu-Akşam (Uyu-)
Da, Dab-Tut (Tutmak)
Dub-Top (Yığın, küme)
Dub, Tub –Tep-
Gaba-Kabur-ga (Göğüs)
Gub-Koy-, Kur-
Pab, Pap-Baba
Sab-sap
Sab-Kap
Sib-Şaman, Kam
Sub-yalamak (Su ile alakalı gibi)
Suba-Şaman
Tab-bat
Tab-Kop (Hep beraber)
Zib-Kıç, iz
Bid-Bok
Didi- genç, yigit
Gada-Keten
Gid- güt –yönetmek-
Gud- gıdı gıdı kullanılır güldürmek için yani mızmızlan, gül demek istenir..
Gud-Guz –savaşçı asker-
Gud- Köy, kent -yuva-
Gud-kısa
Hud-kun -gün-
Kad-kat-
Kid-Git –ayrılma, alıp götürmek, uzaklaşmak-
Kid- Et-
Kad-Dok-uma
Kud-Kuyu (oyuk) ayrıca Kur ile Kir arasında bir namla ilişkisi olabilir.
Mud-But arasında bir alaka var gibi Mud da ayakla ilgili..
Mud-Boy -akrabalık, kan bağı-
Nad-Yat-ak
Sed-Sıcak su su ile alakalı
Sud, su- yudumlamak, soğuk
Sud-Uzat
Sud-Kut
Tud, tu, du: doğmak
Dag-Otag “dinlenme yeri, oda, ev”
Düg-Diz
Dug, du- De-
Gag- kak “çivi”
Gig-Gece –gice-
Gug-Huy
Kug-kuy (gümüş, kuyumcu)
Lug-Ogul (Arılar için)
Muk-Bok “Domuz ahırı, pis yer anlamında”
Bag-Bağ- “kafes”
Sag-Sağ “güzellik, iyilik, iyi, talih”
Sig- sığ “alçak, yüksek olmayan”
Sig-Sik- “darbe, hareket, kalem darbesi, vurma ayrıca “sık-“ -dar, kısıtlı- anlamlarında da kullanılmış..
Sug-Sulak “bataklık, suyla dolu, göl”
Sag-bağırsak
Seg-Soğ-uk “buz, donmak” seg kar anlamına da gelir..
Tuğ-Bez, bayrak
Sag-Seç
Zig-Çık-
Hun-Ön
Kin-Düzen, kanun, vazife herhalde Han kelimesi yerine kullanılıyor..
Sağ-Saç-
Siğ-Kes-
Hes-esir
Seğ-Su (Yağmur –sağanakla alakalı- zaten “su” akmak anlamında)
Se-Isı
Tah-atamak, -daha demek
Mah-Bol “olmak”
Zah-Sak- “sır saklama”
Zuh-Soy-
Sig-Saç
Sika-saksı
Taka, Tak, tag-değmek, dokunmak
Tuk-Titremek
Dal-Adak “ayak yarışı”
Dela-deli “Delen”-iğne
Dil-tek
Dul-Dolmak
Gal-Kalın “geniş”
Gala-Şarkıcı
Gul-Şeytan, yok eden
Ğal-Ol-
Hul-Gül- “Sevinç, neşe”
Kala-Kiler
Kul-Kalın
Lal, la-Ulu, ulula-
Lal-Bal
Pala-kıyafet
Pil-Pis
Sal-Salmak ayrıca Sulu anlamına da geliyor..
Sil-sev
Til-Tir -yaşama
Zal-Sal ve Yel kelimesi ile de alakalı anlamı; akmak, dolaşmak
Ze-kes-
Dam-Eş “Damsız girilmez yazısını hatırlayın”
Dim-Düğüm
Dim-Et-
Dima-Deme “Haberler, bilgi verme”
Dumu-Çocuk, kız çocuğu
Gam-eğme
Geme-Kadın
Gim, Kim-Gibi
Gim-gitmek “tırıs tırıs gitmek”
Gum-Göm- “boşlamak, üstünü örtmek, görmemezlikten gelme”
Kum-Yaz, sıcaklık “Kun ile alakalı”
Lim-Bin
Nam-kader, yol
Nim-Yüksek, prence
Sam-Sat-
Sim-sob “soy sop” Sim kelimesi de aynen hala kullanılmaktadır.Düğünlerde bayanların saçlarına dökülen parlak tanecikler..Çünkü Sim elemek, kalburdan geçirmek, inceltmek anlamlarına da gelir Sümerce’de..
Sum-sun- “verme, sunma”
Sim-Çim “Ot”
Sem, zabar-Dabul “davul, def”
Suum-sarımsak “bu kelimenin soğan kelimesine de benzerliği açıktır.”
Tum-dönme
Tum-tüm “tamamı” anlamında
Zum-sızmak, su sızdırmak “su ile alakalı”
Zur-Su ile alakalı “ su gibi akmak” hatta Yür- kelimesi ile de alakalı olabilir..Yürümek..
Ban, Banda-Bardak
Tun-tut-
Tun-tüm “yığın küme” tümsek gibi
Dun-Dön “sallamak anlamında dön- ile alakası var”
Kan-kalk-
Gu-Köy
Gun-Parlamak, parlayış “bu kelime ile Gün kelimesi arasındaki bağlantı açıktır.”
Ğen-Güven yine Ğen-göndermek arasında anlam ilişkisi var.Hatta Türkçe’de olduğu gibi git-, gel-, gönder-, götür- gibi kelimeler bu dilde de aynı kökenden gelmektedir.Bu köken de garip bir şekilde “gan, gin, ğen” kelimeleri olmaktadır.Bu müthiş bir benzerliğin habercisidir.
Kana, kan-Kaygı
Giskun-Kaçkın “gitmeye yarayan alet merdiven”
Man-Man- Türkçe’de sonda gelen –man eki bir ortaklık, birliktelik bildirir.Buradaki man da bir ortaklık bildiriyor.
Men-ben “buradaki benzerlik de oldukça açıktır.”
Nina-Kadın, kız, kız kardeş Türkçe’de de Nine yaşlı kadını ifade eder.
Ninnu-Elli “İki sayı arasındaki benzerlik de şaşırtıcıdır”
Ban-baş “başla selamlamak”
Erim-ermek “olgunlaşmak, olmak”
Sun-çene
Sun-Kun
Tan-Tan “sabah ışığı”
Tin-tin “yaşam”
Tungin-dudak
Bar-Var “Var kelimesinin aslı da bar kelimesidir zaten.Ortaya çıkmak, var olmak, açmak, varlık vb.” anlamlarına gelir.Bu “bar” kelimesi ile Türkçe’de sayı olan “bir” kelimesi arasında da bir anlam ilgisi olabilir.
Bara-Bırak-
Bir-Burnunu çekmek
Birerim-birerim yani bir oluş “takım” anlamına geliyor..
Buru-İp, tel “Burulmuş olan”
Bur-Pırtık “yırtık”
Dar-Yar- “yarmak, yarılmak buradaki d>y değişimi oldukça açıktır”
Dar-dar “tıka basa doldurmak”
Duru-Duru
Dur-dur “durdurmak”
Kır-Kız- “Ocak, fırın”
Gur-götür-
Ğir-Yi-mek
Giri-Geri gitmek, kaçmak
Giri-Sığınak “girilen yer”
Kiri-Kır
Mur-Bür “Bürünülen elbise”
Nar-Nay “şarkıcı ney belki de bu kelimeden gelmiştir”
Du-yür (yürümek, d>y değişimi)
Des-Tek
Ğes-Kıç ya da Penis
Haz-Az, uz “Uzak”
Guz-Kız-
Kas-Kımız
Kas-Çiş
Kas-Hız
Kes-Her kes
Kısi-Kısa “yarım anlamında”
Kus-Kös : “Kösele, köse aynı kökten geliyor.Anlamı deri.Bu benzerlik de oldukça ilginç.”
Kusu-Su kaplumbağası “su” kelimesi belli oluyor.
Ses-Sürt-
Ses-Ağlamak “ses ile bağlantısı var”
Sed, sita – Sayı
Gaz-Toz
Ziz- Diğer bir şekli “açuç” o da Uç Uç yani Pervâne uçan bir böcek..
Abgal-akıllı
Abrig-İbrik ile alakalı.. “Su taşıyıcı”
Abzu-Su “Burada ab Farsça su Su ise Türkçe birleşmiş.Dönemin çok dilliliği belli oluyor buradan”
Agam-Akan “Suyla dolup taşan”
Agarin-Ağalık “Aynı aileden olanlar”
Ağar-Yağar “Ağır Yağmur”
Akan-hayvan memesi “herhalde süt akmasına benzetilmiş”
Asag, asa-arsa
Este-İste- “İstek”
Azag-Yasak
Azlag- Keçe ile uğraşan işçi
Balag-Barak ikisi de bir çeşit şarkı ve müzik çeşidi…Benzerlik ilgi çekici..
Barag-Barak boyu..Kral anlamına geliyor..
Barag-Baraka “Yuva”
Bibad-Badi “ördek”
Buğig-Bükük- Sepet
Bulug-Budak “Filiz”
Dadag-dada “temiz”
Dağal-dağıl- “yayılmak”
Didi, didila-Dada- çok genç, bebek
Dingir-Tengri
Dilim- “Kaşıkla yemek” “dilim dilim yemek”
Dubur-Dübür “testis anlamında kullanılmış”
Eden-Bozkır, ova
Ellağ-Oğulluk “çocukluk”
Emedu-Ev
Ağar-Ağıl
En-Efendi, üstün anlamlarındadır..Bugünkü Türkçe’de de en kelimesi üstünlük anlamında kullanılmaktadır.
Engiz- Cengiz, Tunguz gibi Asyatik isimlere ne kadar da benziyor?
Erez-Erin dişisi kadın, bayan..
Eren, Erin-Er, Eren
Erin-Düşman askeri
Eru-Avrat
Esig-edgü: İyi
Esgiri-Eğer “at başlığı, yular”
Gagig-Ağlamak “Eski kullanımları, “yığlamak, ığlamak” şekillerinde muhtemelen Yığık gibi kullanımları da olmuştur.”
Gakkul-keşkek gibi bir Türk yemeği olduğu belli..
Galam-Kalkmak
Gamar-Gömer “Ezici, en büyük” ya da Sami kökenli Kebir kelimesi ile alakalı..
Gamun-Kimyon
Ganam-Dişi koyun bu da Akkadça’dan geçmiş bir kelime
Karas-Kamış
Garas-Kural
Gasan-Kızan “Bayan, kraliçe”
Gidim-Ruh “Gidim kelimesi gitmek kelimesi ile kökendaş olabilir”
Gig-Kara
Gigir-Teker “Tekerlikli araba”
Giris-Kelebek
Gurum-Kurum “yığın, küme”
Gurum-Görüm “Denetim, yoklama”
Ğalga-Ülke
Gansis-Günsüz “Karanlık”
Ğar-Ahır
Ğesta-Altmış “Altı” ile benzer..
Ğestug-Kulak
İsal-Sal “isal” sandal küreği demek.İki kelime arasında benzerlik olabilir..
İzkim-İz “İşaret”
Gizzu-Gizli “gölge”
Gusur-Kiriş
İdim-adım “idim sıçramak, ortaya çıkmak demek”
İldum-İltüm “bütün ilin toplanması”
İmgaga-kabuklu
İsis-sırıt- ya da kıs kıs gülmekteki is..
İtima-tapma “dua yeri”
İd-Ay
Kabar-Çoban
Kalag-Onarım
Kankal-Kangal ilçesinin ismi ile ya da Kangal köpeği ile bir alakası olabilir..
Kuvvetli, set toprak anlamına geliyor..Kangal köpeği de sert ve kuvvetli bir köpek..
Kaksal-Göçgel
Kibir-Kibrit “Kibir ateş oduna anlamına geliyor”
Kilib-Kalıp
Kingal- Yönetici anlamına geliyor..Kangal köpeğinin de bir özelliği yönetmek..Yani Kangal bilinen en iyi çoban köpeği
Kukku-Karanlık “bu kelime korku kelimesini de hatırlatıyor”
Kungal- fat-tailed sheep “Şişman Kuyruklu Koyun” anlamına geliyor..Bize göre Kangal köpeğinin kökeninin bu kelimeden gelme ihtimali oldukça yüksek.
Kunin-Kinin
Kurku-Gurk “Cömertlik, bağış” Gurk tavuğunun yavrulamasını da hatırlatıyor..
Kus-Kız “Tatlı” anlamına geliyor..
Kusum-Kurum “Hor görme, tepeden bakma”
Kusu-Kuzu “Koyun sürüsü anlamına geliyor”
Liri-İri
Mak-Büyük “Beg” kelimesi il de alakalı olabilir.
Masda-Manda Masda “çekici” anlamına geliyor..Manda da bu vazifeyi yapıyor.Bu masdanın hayvan olabileceğine bizi götürense onun diğer anlamının Geyik olmasıdır.
Mezem-Bezeme “Bakım” anlamına geliyor..
Nunus-Nine : kadın, dişi
Murgu-gübre, kemre
Nagar-Nacak
Ninda-Nan
Nisig-Yeşil
Sab-Kalça
Sağdul-Şapka
Sağtag-Baştut-mak
Silag-yoğurmak “silmekle bir lakası olabilir”
Sağlim-silim “sağlıklı olmak”
Simug-timur “demir”
Suen- Bilgi zamanı yani su>us ve en>an “us anı”
Zug-ud-yuk-arı
Sumug-Sümük “leke, iz”
Susbu-Temizlenmek, banyo yapmak “susbu” kelimesinin “su” kelimesi ile benzerliği ortadadır.
Sakar-Süt testisi “sak-sı” kelimesi ile benzerlik ortada..
Sibir-sivri
Silig-Silmek “durdurmak, kesmek”
Tabira, tibira “demir işçisi” bu Tabir ve Demir arasındaki benzerlik ortada..
Temen-tümen
Tibir-Oyma Bıçak “tibir-demir benzerliği ortada”
Tugul-uyluk
Udug, utug-Güçlük, tuzak, tehlike
Eme, ummeda: anne ümmü
Urgu-Vurgu “gaddarlık, vuruculuk”
Uru-uruk “soy, akraba”
Usan-uzan “akşam dinlenme vakti”
Usu-Öcü
Aga, gur-geri
a-Na-Ne
a-Naas-Niye
a-nagim-negibi “nasıl?”
-ta: den, dan
Abba-baba
Abba uru –Yaşlı şehir
ga-ba-ra-hum- Baş kaldırma “Kabarma”
du-dol-, dur-
garassa-pırasa
Gati-Haydi
Gazum-saç “Tarama”
Gabağal-Güç, kuvvet, şiddet “Kaba” ile alakalı Ayrıca Kıvanmaktaki Kıva-Gaba arasında da bir ilişki var.Çünkü Gaba kelimesi aynı zamanda övünmek anlamındaki kelimenin de kökeni.
gi-izi-lá-el feneri Burada izi ateş anlamına geliyor ancak ışı anlamı da olduğu ortaya çıkıyor.Bir kızıl kelimesi fenerin ateşinin rengini anımsatıyor..
Ginun-kul, köle
Gudu-göt
Ta-tan, dan
Guse-köşe
Guru-tane “kuru” ile alakalı olabilir..
Ga-ben
Ge-gel
Girigub-Girmek
Ğiri-Yol “yer” ile alakalı ya da “gir-“ fiili ile..
Kas-Koşmak “gez- kelimesi ile de alakalı”
Kiiz-Kız ile alakalı olabilir..Düzgün, temiz, tertipli anlamlarında.Bizde de tertipli kimseler için “kız gibi” kullanılır..
Kalag-Güçlü “Kangal’ın galı da burada..Kalınla da alakalı..
Ki- yer demek..Eski Türkçe’de de Ka, Kan yer anlamında kullanılmış..
Kukurtu-Gürültü
Kur-Dağ demek
Di-demek
Kusla-Kösele “Deri ip”
Erim-Düşman
me-en-dè-beniz yani biz
meenze-sen
Mete-yegane, tek bulunur, eşsiz “mete” ile alakalı olabilir..
Mus-Yüz “Bet, beniz”
Dumu-Doğum “küçük çocuk”
Üs-Öl “Uç-“ kelimesi ile de alakalı olabilir..
Sağdub-Sağdıç “Düzenli işçi”
Sa-gaz-Sakız
Sisa-Yasal
Sig-Sıkı, sığ
Sig- güzel anlamına geliyor. Güs>süg değişimi olmuş olabiliriz..
Silim-selam
Su-buru-Su-bürü “Bataklık” su bürümüş yer..
Suhkesda-süsleme
Sumgud-soğan
Sumsag, sumsikil-sarımsak
Sunsimu- “boynuz” “süsme” ile alakalı
Sarag-Sararmak “solmak”
Sasuga-Aç “Susama”
Sauru-Şehir merkezi belki şehir kelimesi de buradan gelme..
Sutag- el “tutak”
Ti-dir-i
Ukigga-Otlama
Urum-Er-
Ua, udi-uyu Burada d>y dönüşümü görülüyor..
ùma-zafer “Um-” ile alakalı
Utu-Et-
Bi-bu
Ugidda-İkindi ile alakalı “uzun gün”
Tu-doğ
Uili-öğle “Yarın” “u” gün anlamına da geliyor..U-ilen öğlen..Mesela uzalla gün, sabah anlamlarında..uzalla->uyalla>uyla>öğle gönüşümü de olabilir..
Ua-Ninni “uyumakla” alakalı
Uduniğğu-koyun
Urbarra-Börü –Kurt
Uru-kur-yabancı şehir
Za, ze-sen
Zagin-yıkan “temiz”
Zami-sev- “Zami” övme anlamına geliyor..
Zukud-sokmak
Zu-zor
Ek-ak- “sulamak”
Ug-öl ayrıca uyu ile alakalı
Es-üç
Uz-ud-oğlak “keçi”
Kabar-Çoban
Kaynaklar:
http://www.sumerian.org/sumvcv.htm
http://www.sumerian.org/prot-sum.htm
http://www.sumerian.org/suma-e.htm